Nay đi dạo quanh công viên với một người bạn, mình nhớ lại rất nhiều suy nghĩ. Chắc bà này cũng đặc biệt, vì mỗi lần gặp bạn ấy, mình lại suy nghĩ nhiều về mấy thứ lớn lao, những chuyện tưởng chừng không phải việc của mình.
Thiệt ra, lúc nào mình chẳng nghĩ mấy chuyện bao đồng đó, chỉ có điều khi gặp bạn, mình mới nói ra thôi.
Cũng không biết bắt đầu từ đâu, nhưng mình biết ở dưới quê, có nhiều gia đình không khá giả gì. Thế nhưng, khi con cái lớn lên, tầm 18–20 tuổi, họ lại cố gắng mua cho con một chiếc xe máy “xịn.” Không phải xe đua, nhưng con gái thì cũng phải có Air Blade hay Vision đàng hoàng để đi lại. Nhiều gia đình phải mua trả góp, thành ra đã khó khăn rồi mà mỗi tháng lại thêm nỗi lo đóng tiền xe. Họ cứ rơi vào vòng xoáy khó mà thoát ra, khó mà để dành được chút vốn liếng.
Ví dụ chiếc xe gần 50 triệu đó, nếu dùng để học một khóa tiếng Anh, có thể giúp con cái kiếm thu nhập cao hơn nhiều. Ngay cả khi đi làm phục vụ trong nhà hàng phục vụ khách Tây, mức lương và cơ hội cũng khác hẳn so với người không biết tiếng Anh.
Nhưng vì không hiểu rõ, hoặc vì hệ giá trị lệch lạc, nhiều người không nhận ra điều gì thật sự quan trọng. Người ta hay nói “xướng ca vô loài”, nhưng nếu thiếu âm nhạc, tinh thần, nghệ thuật, văn hóa, con người dễ bị tiền bạc cuốn đi, dễ rơi vào những giá trị phù du. Nhất là tiền.
Có lẽ vì ngày xưa khổ, nên bây giờ kiếm được tiền, người ta càng quý, thậm chí ám ảnh với chuyện kiếm càng nhiều càng tốt. Mình nói với bạn là đôi khi người ta mua đồng hồ đắt không hẳn để khoe. Đó chỉ là phần nhỏ. Thực ra họ tự an ủi, tự tạo cảm giác an toàn, bù đắp cho quá khứ thiếu thốn.
Hôm rồi mình đi chụp ảnh cho một người bạn ca sĩ. Trên đường về, bác tài taxi than London khó sống. Còn cô bạn thì bảo: “Thật ra tao thấy London dễ sống, còn sướng nữa là khác.”
Cô không nói vậy vì có ai chu cấp. Cô chỉ biết rõ mình thích gì. Ở đây cô có thể đi chợ, nấu ăn lành mạnh, chạy bộ trong công viên, đi tàu điện ngầm khỏi kẹt xe. Cô đủ chi trả căn hộ riêng, vẫn có thời gian đi hát, chơi nhạc, làm điều mình yêu. Với cô như vậy là quá tuyệt.
Cô kể mười năm trước, thu nhập ít hơn nhiều mà vẫn thấy mình sướng. Vì cô biết đủ: đáp ứng nhu cầu cơ bản và có đời sống tinh thần nhiều màu sắc. Thế là hạnh phúc.
Mình nghĩ, nếu những đứa trẻ ở quê hay bất cứ đâu có một sở thích, đam mê khiến chúng cảm thấy tốt hơn, được chữa lành, có động lực, chúng sẽ không tiêu 50 triệu vào chiếc xe. Chúng có thể để dành mua đồ vẽ, sưu tầm tranh, làm hồ cá, mua đàn, hoặc đơn giản là đi đây đi đó để trải nghiệm và học về thế giới.
Chúng vẫn đi chiếc xe bình thường để tới trường, đâu cần xe quá đắt. Khi có thứ khác để quan tâm và tự hào, giá trị của chiếc xe không còn là tất cả.
Rốt cuộc, chiếc xe dù đắt tới đâu cũng không theo bạn được nếu du học hay sống ở đất nước khác. Nhưng kiến thức và trải nghiệm bạn tích lũy sẽ theo bạn cả đời.