Phần 1: Nói trước, ngữ pháp tính sau
Nhiều người bắt đầu học lại tiếng Anh thường lo rằng mình "mất gốc", nên nghĩ phải học lại từ đầu: ngữ pháp, từ vựng, rồi mới dám học giao tiếp. Ai cũng bảo không nắm chắc ngữ pháp thì nói sẽ sai, không đủ từ vựng thì không diễn đạt được.
Nhưng nghĩ kỹ sẽ thấy cách học đó không hợp lý. Nếu thật sự phải học hết ngữ pháp và từ vựng rồi mới nói được, thì trẻ con lấy đâu ra khả năng gọi “ba mẹ” trước khi biết đọc viết? Không ai dạy một đứa trẻ về thì hiện tại đơn hay quá khứ đơn cả. Chúng nghe trước, bắt chước, sai thì sửa dần, rồi sau này mới hiểu quy tắc.
Tiếng Anh cũng vậy thôi. Bạn không cần học thuộc lòng mọi ngữ pháp rồi mới mở miệng. Hãy học ngay trong lúc giao tiếp và sử dụng tiếng Anh hằng ngày. Bắt đầu từ những câu đơn giản, tình huống thật. Cứ nói, sai thì sửa, cải thiện dần.
Càng dùng tiếng Anh nhiều, bạn càng hiểu cách nó vận hành. Ngữ pháp và từ vựng sẽ tự nhiên vào đầu thay vì phải học một cách máy móc.
Phần 2: Duolingo – làm được gì và không làm được gì
Mỗi lần nhắc đến Duolingo, người thì khen học vui, người thì chê học mãi vẫn “í ẹ”. Vậy thực ra app này giúp mình được gì – và không giúp được gì?
Hiểu đúng mục đích của Duolingo
“Đừng bắt một con cá leo cây.”
Duolingo sinh ra để giúp bạn làm quen với từ vựng, mẫu câu cơ bản và giữ nhịp “chạm” vào tiếng Anh hằng ngày. Nếu trông chờ app này luyện nói trôi chảy, chắc chắn sẽ thất vọng.
Vì sao dùng Duolingo lâu vẫn không nói được
- Thiếu tương tác thật: làm 1.000 câu điền từ nhưng khi có người hỏi đường vẫn không phản xạ được.
- Quen dịch qua lại: app yêu cầu dịch song ngữ, khiến não hình thành thói quen dịch từng chữ thay vì nghĩ trực tiếp bằng tiếng Anh.
Khi nào Duolingo hữu ích
- Khi bạn bắt đầu từ con số 0.
- Khi cần học từ vựng nhẹ nhàng, có trò chơi.
- Khi muốn ôn lại cấu trúc cơ bản.
- Khi cần giữ nhịp học đều đặn.
Phần 3: Xây hệ thống học thực dụng
Chìa khóa là kết hợp công cụ một cách chiến lược:
- Dùng Duolingo để xây vốn từ – nhưng đừng kỳ vọng nó làm bạn lưu loát.
- Luyện nói ngay từ ngày đầu – dù sai cũng cứ nói.
- Học theo tình huống thật – nắm những cụm câu bạn sẽ dùng.
- Tìm người đối thoại – app không thể thay thế con người.
Nhớ rằng: trẻ em học nói trước khi học ngữ pháp. Bộ não của bạn cũng được “lập trình” để tiếp thu ngôn ngữ thông qua sử dụng, không phải học vẹt.
Phần 4: Giao tiếp như một người đi làm
Khi đã bận rộn với công việc, tiếng Anh phải phục vụ ngay cuộc họp, email và buổi thuyết trình hôm nay—không phải kỳ thi viễn vông trong tương lai. Hãy xây một playbook gắn với kênh bạn dùng nhiều nhất:
- Họp: chuẩn bị ba ý chính, một dữ liệu và câu chuyển để mời người khác (ví dụ “May I add to that?” hoặc “Could we hear from…”). Luyện phần “chen ngang lịch sự” giúp bạn nói mà không bị khựng.
- Email: giữ một thư viện đoạn văn mẫu—mở bài, bối cảnh, hành động, kết thúc. Điền chi tiết thay vì viết lại từ đầu. Công cụ như Grammarly hay Wordtune chỉ chỉnh tone sau khi bạn đã phác thảo.
- Thuyết trình: ghi hình bản thân tóm tắt slide trong hai phút. Xem lại để biết đoạn nào còn vấp, sau đó viết lại câu đơn giản hơn. Tiến bộ đến từ việc ship phiên bản đầu rồi chỉnh tiếp, không phải đợi ngữ pháp hoàn hảo mới nói.
Cuối cùng, tạo tracker từ vựng phản chiếu công việc của bạn. Ghi lại các collocation ngành bạn hay dùng ("file a request", "raise a ticket", "close the loop"), rồi ôn trong ngữ cảnh. Khi não nhớ các cụm sẵn có, việc nói sẽ tự nhiên hơn nhiều.